Özgür demo­krasi, resmi veya gayri resmi ağlam­larda, par­til­erde, kulü­p­lerde, sen­di­kalarda ve işve­ren kuru­luşlarında, dini toplu­lu­klarda ve çeşitli sivil toplum kuru­luşlarında yerel vat­an­daşların katılımıyla gelişir. Böyle ortam­larda kay­gılarını demo­kra­tik ifade etme imkanı bul­urlar. Burada doğ­muş ya da göç etmiş olsun, sivil anlamda aktif ins­an­lar sor­um­lu­luk üst­len­mekte ve böylece topl­um­sal bütün­leş­meye vaz­ge­çil­mez bir kat­kıda bul­un­m­akta ve ins­an­ların ken­di­le­rini ait his­set­mele­rine yar­dımcı olmaktadırlar.

Süre­kli değişen sivil katılım, başlan­gı­çta en küçük topl­um­sal birim­le­rin hare­kete geç­me­sini sağla­yan ikin­cil dev­let anlayışının ayrıl­maz bir par­çası­dır. Sivil katılım, dev­let hiz­met­ler­inin yerini almaz ancak sosyal ola­rak ilgili bir­çok alanda bu hiz­met­leri anlamlı ve aktif bir şekilde tamamlar.

Toplu­mun bütün­lüğünü des­te­kleyen sivil katılımın yanı sıra dışlayıcı, anti-demo­kra­tik ve insan düş­manı katılım­lar da mev­cut. Toplu­mu­mu­zun temel­le­rini zed­ele­meyi ama­çla­yan bu oluş­um­lara kar­ar­lılıkla karşı çıkılmalıdır.